Artykuł Natalii Włodek, grafika Sonii Bajorek, edycja Jan Szymańczak
W obliczu szybko rosnącej inflacji, zmiennych warunków na rynku pracy i szybko rozwijającej się technologii umiejętność zarządzania własnymi finansami stała się niezbędna. Wiele młodych osób wchodzi w dorosłość bez podstawowej wiedzy ekonomicznej. Brak umiejętności oszczędzania, inwestowania i zarządzania budżetem czy nawet pozornie niewinne decyzje finansowe mogą mieć długoterminowe konsekwencje. Niespodziewane wydatki czy utrata pracy to sytuacje awaryjne, których negatywny wpływ można zminimalizować dzięki znajomości finansów.
Dlaczego edukacja finansowa jest ważna
Podstawowa wiedza ekonomiczna stwarza podstawy do rozsądnego zarządzania swoim kapitałem. Jest ona kluczem do udanej przyszłości finansowej. Już na etapie szkolnym młodzi ludzie powinni być z nią zaznajomieni. Nacisk jednak kładzie się na wydarzenia, które nigdy nie wrócą i na budowę chrząszcza majowego. Jedno z badań wiedzy finansowej Polaków wskazuje, że 86% z nich jest za wprowadzeniem lekcji dotyczących wiedzy ekonomicznej, które określają jako przydatne. Podstawa programowa powinna zostać rozszerzona o finanse i umiejętne oszczędzanie. Poczyniono już pierwsze kroki w tym kierunku, ale według mnie wciąż niewystarczające. Aby zbudować bezpieczną przyszłość, najlepiej jest wziąć sprawy w swoje ręce. Zgodnie z danymi KRD w razie utraty pracy co czwarty Polak ma wystarczającą ilość oszczędności na zaledwie miesiąc. W takich sytuacjach jedynym wyjściem pozostaje zaciąganie szybkich pożyczek o wysokim oprocentowaniu, które często prowadzą do spirali zadłużenia.
Czy oszczędzanie to jedyne wyjście?
Oszczędzanie polega na regularnym odkładaniu stałych kwot pieniężnych. Jest to najmniej skomplikowana i najbardziej popularna forma skutecznego zabezpieczania się na przyszłość, pozwalająca osiągać zamierzone cele i pokrywać przyszłe wydatki. Oszczędności nie przynoszą ogromnych zysków, ale przynajmniej są dostępne do użycia w każdej chwili. Brzmi dobrze do czasu, gdy przypomnimy sobie o istniejącej inflacji, która systematycznie zmniejsza wartość nabywczą naszych pieniędzy. Skuteczną metodą uniknięcia takiej sytuacji jest zainwestowanie naszych oszczędności. Oferuje to możliwość potencjalnego pomnażania pieniędzy w aktywny sposób.
Wybierać można spośród wielu opcji: akcji, ETF-ów, obcych walut, obligacji, funduszy inwestycyjnych, a nawet nieruchomości. Pierwsze z nich zaliczają się do najbardziej ryzykownych aktywów. Jednakże, rozpoczynanie od niewielkich kwot, przy równoległym doskonaleniu swoich umiejętności i zdobywaniu doświadczenia może przynieść równie wysokie zyski. Obligacje są stabilniejszym instrumentem, idealnym dla osób o niższym progu tolerancji na ryzyko. Pierwszym rodzajem są obligacje skarbowe, które są emitowane przez państwo – ich spłata jest gwarantowana. W poszukiwaniu wyższych zysków można zdecydować się na obligacje korporacyjne. Fundusze inwestycyjne to powierzenie odpowiedzialności za inwestowanie ekspertom, co zmniejsza ryzyko i jest dogodnym rozwiązaniem dla osób bez dużego doświadczenia. Połączeniem cech funduszy i akcji są ETF-y. Odzwierciedlają one instrument bazowy, np. indeks WIG20, i umożliwiają jednorazowy zakup wielu aktywów. Nieruchomości wymagają wysokich nakładów pieniężnych.
Inwestowanie jako krok w przyszłość
Jest wiele powodów, dla których młodzi ludzie powinni, a nawet muszą inwestować. Najbardziej znaczącym jest czas. To przewaga, która pozwala ich inwestycjom rosnąć i zwiększać swoją wartość na przestrzeni lat. Dzięki niemu młodsi inwestorzy mogą pozwolić sobie na podejmowanie większego ryzyka, zwiększając tym samym swoje potencjalne korzyści. Gdy nieuchronne spadki na rynkach światowych uderzą, mają oni czas na przeczekanie bessy1. Niebagatelna jest siła procentu składanego. Reinwestując zyski kapitałowe i odsetki, zwiększamy szanse na szybszy wzrost wartości inwestycji. Kolejnym powodem jest znajomość aktualnych trendów – zdecydowanie ułatwia to selekcjonowanie spółek mających potencjał do wzrostu. Świadome zarządzanie pieniędzmi buduje nawyki, które pozwalają nam być bardziej świadomymi swoich finansów. Czy lepiej wydać pierwszą wypłatę na kolację na mieście, czy przeznaczyć ją na lokatę? Młodzi ludzie nie mają zobowiązań finansowych w postaci wysokich kredytów, czy dzieci, dlatego mogą odkładać “na bok” wyższe kwoty.
Korzyści
Wiele ludzi marzy o wczesnym zakończeniu aktywności zawodowej i poświęceniu wolnego czasu na: spotkania z bliskimi, podróże czy doskonalenie umiejętności, na które wcześniej nie mieli czasu. Może stać się to możliwe przez połączenie wiedzy ekonomicznej z planowaniem finansowym i inwestowaniem. Tutaj do rozważenia są jeszcze dwie inne, ale równie ciekawe formy oszczędzania: IKE i IKZE. Indywidualne Konto Emerytalne oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Prawo do wpłat na nie mają nastolatkowie od 16 roku życia. Zachętą do oszczędzania w ramach tych kont są przyznawane ulgi podatkowe. Nie wypłacając oszczędności przed osiągnięciem określonego wieku, zwalnia z płacenia 19% podatku od zysków kapitałowych. Motywacją do inwestowania 48,4% polskich inwestorów jest właśnie emerytura. Często to początek życia traktowany jest jako okazja do zabawy. Czy nie lepiej jednak najpierw skupić się na budowaniu stabilnej przyszłości, w której nie martwimy się niską emeryturą?
Bezpieczeństwo
Przy inwestowaniu należy zachować szczególną ostrożność wobec plotek oraz komunikatów nakłaniających do zakupu konkretnych instrumentów finansowych. Oszuści często wykorzystują takie metody, aby manipulować cenami aktywów, nie ponosząc przy tym żadnych konsekwencji. Nie zaleca się również angażowania całej puli swoich oszczędności przy niskim poziomie doświadczenia, gdyż w każdej chwili może rozpocząć się trend spadkowy. Przykłady afer, takich jak Amber Gold, pokazują, że nawet oferty reklamowane jako „najlepsze na rynku” mogą w rzeczywistości okazać się oszustwem. Niebezpieczeństwem jest nieuważne śledzenie rynków i podążanie “za tłumem”. Szybko rosnąca wartość akcji czy nieruchomości sprawia, że nie chcemy przegapić odpowiedniego momentu. Historia zna wiele przypadków, w których przysłowiowa bańka w końcu pękła i ostudziła entuzjazm inwestorów. W rezultacie wiele osób było zmuszonych do zaciągania pożyczek, a liczne przedsiębiorstwa ogłosiły niewypłacalność.
Dostępne zasoby edukacyjne
Współcześnie na rynku znajdziemy ogromną ilość książek i materiałów edukacyjnych uczących stawiania pierwszych kroków w świecie finansów. Klasyki, takie jak „Bogaty ojciec, biedny ojciec” czy „Inteligentny Inwestor”, są doskonałym punktem wyjścia. Darmowe i płatne kursy dostępne w internecie są zwykle prowadzone przez ekspertów, którzy w przystępny sposób tłumaczą skomplikowane pojęcia. Młodsze osoby mogą rozpocząć swoją przygodę z inwestowaniem pod opieką rodzica lub opiekuna. Nie warto też martwić się na starcie małą ilością środków. Istnieje bowiem wiele platform tradingowych, oferujących możliwości zakupu ułamkowych akcji z zerową prowizją. Można stać się właścicielem części wielkich firm za zaledwie kilka złotych.
1 bessa – długotrwały trend spadkowy cen papierów wartościowych
Źródła
The Warsaw High School Times 
Leave a comment