Adolescence to najnowszy zaledwie 4-odcinkowy mini serial Netflixa, który odbił się ogromnym echem na światowej scenie kinematografii. Pozycja ta zdominowała wszelkie rankingi w Polsce i na świecie. Przytłaczająca większość opinii na Rotten Tomatoes – imponujące 99% pozytywnych recenzji – świadczy o jej mistrzowskim kunszcie narracyjnym i artystycznym, jakiego na serwisach streamingowych nie widziano od dawna. W wszelkiego rodzaju internetowych recenzjach można przeczytać na przykład “…rewolucyjne osiągnięcie w telewizji współczesnej…”, “…wielki hit wśród widzów, którzy byli nim szczególnie zachwyceni.”, czy “…najbardziej omawiany serial tego roku.”. Takie podbicie serc milionów widzów w zaledwie kilka dni po premierze jest obecnie niespotykane, tak więc co ma w sobie najnowsze dzieło Netflixa?
Jest to trzymający w napięciu thriller psychologiczny na temat toksycznej ideologii, z którą młodzi chłopcy spotykają się każdego dnia w mediach społecznościowych. Motyw dorastania, zwłaszcza w kontekście młodych chłopców funkcjonujących w rzeczywistości internetowej, b ywa tematem tak często eksploatowanym i omawianym przy każdej możliwej okazji, że łatwo może zatracić swój przekaz i stać się jedynie powierzchowną impresją. Kto nie zdaje sobie sprawy z negatywnych skutków internetu? Niekiedy takie tematy wydają się wręcz wyświechtanym tropem narracyjnym, który w nadmiarze traci siłę przekazu , spłycając złożoność doświadczeń młodzieży do uproszczonych schematów. Adolescence przyjmuje jednak nieco bardziej kontrowersyjny oraz uderzający punkt widzenia.
Serial opowiada o trzynastoletnim chłopcu o imieniu Jamie, który został oskarżony o zamordowanie swojej rówieśniczki Katie, po tym jak ta odrzuciła jego próbę zalotów oraz wyśmiałą jego punkt widzenia na teorię redpill oraz popieraną przez niego kulturę incel. Terapeuta oraz detektyw prowadzący śledztwo starają się odkryć prawdziwe okoliczności tragedii, która miała miejsce. Serial zgłębia psychikę bohaterów, ich wzajemne relacje oraz moralne dylematy, które pojawiają się w obliczu nieoczekiwanych dramatów. Z odcinka na odcinek odkrywamy, jakie wydarzenia bezpośrednio doprowadziły do tragedii. Każdy epizod koncentruje się na innym dniu i aspekcie tej tragedii, ukazując, jak wpłynęła ona na całą lokalną społeczność, nie tylko na ofiarę i oskarżonego. W trakcie serialu towarzyszymy bohaterom, dzieląc z nimi ich emocje i przeżycia. Spędzamy długie godziny razem z Jamiem, uczestniczymy w przesłuchaniach, obserwujemy fabułę oczami rodziny, policji, rówieśników i nauczycieli. Pierwsze dwa odcinki to nieprzerwana opowieść, pozbawiona chwili na wytchnienie. Dopiero w pozostałej części serialu coraz głębiej wnikamy w umysł Jamiego, który stopniowo odsłania przed nami fragmenty swojej wersji wydarzeń.
Adolescence nie wpisuje się w schemat klasycznego whodunnit. Zamiast tego przenosi ciężar narracji na psychologiczne uwarunkowania, które doprowadziły do tak przerażającego aktu, dokonanego przez kogoś, kto na pierwszy rzut oka wydaje się niewinnym dzieckiem. Twórcy zadają pytanie „Dlaczego do tego doszło?”. W efekcie otrzymujemy wnikliwe studium mrocznych zakamarków ludzkiej psychiki, ukazujące, jak subtelne mechanizmy społeczne, emocjonalne i technologiczne mogą splatać się w sposób, który prowadzi do tragedii.
Redpill i incel to terminy które stopniowo wraz z rozwinięciem fabuły regularnie pojawiają się w serialu. Są one związane z internetową kulturą, niezwykle popularne na forach internetowych związanych z poglądami na temat relacji międzyludzkich, szczególnie w relacji heteroseksualnych. Redpill jest używane przez niektóre grupy, aby opisać “przebudzenie” z iluzji o współczesnych relacjach międzyludzkich, rzekomo wskazując na to, że mężczyźni są systematycznie wykorzystywani i marginalizowani przez feministyczne i socjalne normy. Zaś Incell to skrót od “involuntary celibate”, odnoszący się do mężczyzn, którzy czują się odrzuceni przez społeczeństwo, szczególnie w kontekście relacji romantycznych i seksualnych. Często postrzegają siebie jako ofiary, niezrozumiani i odrzuceni przez kobiety, co prowadzi do frustracji a, w skrajnych przypadkach, do rozwoju wrogości wobec płci przeciwnej. Jaimy to przykład chłopaka pochłoniętego przez taki rodzaj ideologii szuka w nich wytłumaczenia dla swojej samotności oraz mimo swojego młodego wieku w złości obwinia kobiety, społeczeństwo lub systemy kulturowe za swoje młodociane problemy. W jego przypadku, podejmowanie takich poglądów prowadzi jednak do przemocy.
W 3 odcinku Adolescence Jamie jest postawiony przed szansą wzięcia udziału w sesji psychologicznej z terepeutką pracującą dla jego adwokata. Ta rozmowa ma na celu głównie ocenę stanu psychicznego Jamiego oraz zrozumienie jego motywacji i emocji w kontekście popełnionego czynu. Z punktu widzenia sądowego, psycholog stara się ustalić, czy oskarżony jest zdolny do rozumienia swoich działań i uczestniczenia w procesie obrony sądowej, a także ocenia, czy istnieje potrzeba leczenia psychiatrycznego lub resocjalizacji. Dodatkowo, ponieważ Jamie ma zaledwie 13 lat, może nie w pełni rozumieć konsekwencje swoich działań. W tym wieku pojęcie śmierci i jej nieodwracalności może być dla dziecka trudne do uchwycenia. Wiele dzieci w tym wieku nie ma jeszcze pełnej zdolności do rozumienia ciężaru swoich czynów i ich wpływu na innych, a także mogą mieć trudności z oceną, jak ich zachowanie odbije się na otoczeniu.
Podczas sesji z terapeutą, Jamie początkowo nie dostrzega nic złego w swoim działaniu, nie rozumiejąc pełnej powagi sytuacji. Jamie nie mówi “Nic nie zrobiłem.”, a “Nie zrobiłem nic złego”. Kiedy jednak zaczyna uświadamiać sobie, że jego czyn mógł zostać uznany za zabójstwo, zamiast poczuć wyrzuty sumienia, staje się defensywny, stara się usprawiedliwić swoje postępowanie. W jego oczach, fakt, że nie “dotknął” Katie, czyni go “lepszym” niż inni sprawcy przemocy. W swojej logice, porównuje się do tych, którzy popełnili gwałt, twierdząc, że to on, w przeciwieństwie do nich, nie jest “aż takim złym człowiekiem”. W związku z jego zachowaniem wskazującym na zaburzone poczucie odpowiedzialności i moralności, terapeutka proponuje mu powołanie się w swojej obronie na zaburzenia psychiczne w swojej obronie, co ten odrzuca w złości. Podczas sesji z terapeutką, Jamie zachowuje się w sposób bardzo konfrontacyjny i manipulacyjny. Stara się zdominować rozmowę, wykazuje brak szacunku. Jednak pod koniec wywiadu widzimy ogromną zmianę w jego zachowaniu. W miarę jak rozmowa staje się bardziej emocjonalna a sesja dobiega końca, pojawia się w nim nagła desperacja, kiedy zaczyna błagać terapeutkę o jej szacunek i sympatię.
Jamie był gnębiony zarówno przez chłopców, jak i dziewczyny w swojej szkole, co może stanowić w jakimś stopniu element usprawiedliwiający jego czyny. Jednak co najbardziej przerażające, choć był ofiarą przemocy rówieśniczej z obu stron, zdecydował się skoncentrować swoją złość na jednej z dziewczyn. Według narracji samego Jamiego, Katie miała być jedną z osób, które go gnębiły, jednak z relacji jego znajomego wynika, że w rzeczywistości drwiny kierowane w jego stronę pochodziły od większości rówieśników, nie tylko Katie. Morderstwo przez wielokrotne dźgnięcie nożem jako forma zemsty mogła być próbą zaznaczenia swojej dominacji, lub po prostu efektem zmieniającego się przez niego postrzegania kobiet, które były jednocześnie obiektami frustracji i pragnień.
Chociaż fabuła serialu jest całkowicie fikcyjna, inspiracją do jej stworzenia był niepokojący wzrost brutalnej przestępczości wśród młodych chłopców, wymierzonej w ich rówieśników – zwłaszcza w Wielkiej Brytanii w ostatnich latach. Wiele z tych aktów przemocy można przypisać wpływowi toksycznej kultury męskości promowanej w mediach społecznościowych. Jednym z głównych przypadków, który wpłynął na powstanie tej produkcji, jest tragiczna śmierć 15-letniej Elianne Andam, która została zamordowana we wrześniu 2023 roku w Croydon. Sprawcą był 17-letni Hassan Sentamu. Innym takim przypadkiem jest sprawa Ellie Gould, która w 2019 roku została zamordowana we własnym domu przez 17-letniego Thomasa Griffithsa, motywem zbrodni była nieodwzajemniona miłość – dziewczyna odrzuciła zaloty Griffithsa, co wywołało u niego silną frustrację i doprowadziło do tragicznych wydarzeń. Według raportu opublikowanego przez brytyjską prokuraturę w 2015 roku, w Anglii i Walii odnotowano rekordową liczbę spraw i wyroków w związku z przemocą wobec kobiet, obejmujących m.in. gwałty i przemoc domową. W ciągu 12 miesięcy do kwietnia 2015 roku odbyło się 107 tys. spraw sądowych dotyczących tych przestępstw, co stanowi wzrost o ponad 18% w porównaniu z poprzednim okresem. Co jednak szczególnie przerażające, odnotowano spory spadek wieku wieku sprawców. Oprawcami zaczęli stawać się chłopcy, rówieśnicy pokrzywdzonych dziewcząt, koledzy ze szkoły, młodociane miłości, przyjaciele “z podwórka”.
Serial Adolescence nie tylko szokuje nas swoją fabułą, ale wręcz wymusza na nas głębszą refleksję nad niebezpiecznymi tendencjami jakimi karmieni są młodzi chłopcy, w szczególności w kontekście rosnącej obecności ideologii redpill i kultury incel w przestrzeni internetowej. Twórcy pokazują, jak te toksyczne przekonania mogą prowadzić do katastrofalnych konsekwencji, szczególnie gdy młodzi ludzie, niezdolni do radzenia sobie z własnymi emocjami i społecznymi oczekiwaniami, zaczynają szukać w nich uzasadnienia dla swojej frustracji i przemocy. Ten serial to przestroga nie tylko dla młodzieży, ale i dla całego społeczeństwa, które, zamiast ignorować te problemy, powinno aktywnie przeciwdziałać dalszemu rozwojowi takich ideologii, by zapobiec kolejnym tragediom. Adolescence to nie tylko opowieść o morderstwie jednej dziewczyny, a dokument o globalnym, społecznym zjawisku, które wymaga natychmiastowej uwagi, zrozumienia i natychmiastowych działań.
Źródła
Rotten Tomatoes – amerykańska witryna internetowa gromadząca recenzje filmów i programów telewizyjnych.
Adolescence | Rotten Tomatoes
Adolescence, the backlash: the nightmare of making hit TV in terrifying times
Adolescence Director Details Alternate Ending to Pivotal Episode
whodunit – rzeczownik nieformalny /ˌhuːˈdʌn.ɪt/ – historia o przestępstwie i próbie odkrycia, kto je popełnił:
Redpill – (ang. czerwony pigułka) wywodzi się z filmu Matrix, gdzie główny bohater wybiera między niebieską a czerwoną pigułką, z której czerwona symbolizuje brutalną prawdę o rzeczywistości, a niebieska — kontynuowanie życia w nieświadomości.
Incell – (lub incel) członek internetowej subkultury ludzi, którzy definiują samych siebie jako osoby niezdolne do znalezienia romantycznego lub seksualnego partnera pomimo chęci.
Teenager guilty of murdering Elianne Andam
Zbrodnia wstrząsnęła Wielką Brytanią. 17-latek przyznał się do zabójstwa – o2
CPS Violence against Women and Girls crime report 2014-2015 | The Crown Prosecution Service
The Warsaw High School Times 
Leave a comment